درس هفتم : فردیناند تونیس

نظریه ای با منشا جامعه شناسی

فردیناند تونیس:  فیلسوف و جامعه شناس آلمانی است که تحت تاثیر نظریات انسانی طبیعت و حقوق وضعی هابز و اندیشه تحولات تاریخی مارکس دیدگاههای تازه ای در جامعه شناسی مطرح کرد.

وی ارتباط را محور شناخت و ارزیابی جوامع می داند و تفکیک پذیری وظایف را نه در سازمان و یا ساخت نهادی جوامع بلکه در روابط میان از او جستجو می کند.

نظریه تونیس با تکفیک دو نوع جامعه آغاز می شود:

1-اجتماع یا جامعه معنوی (گمن شافت )

2- جامعه صوری (گزل شافت)

گمن شافت : در این جامعه نوعی همبستگی عمیق ، احساسی ، طبیعی و ارگانیک مسلط است.مثل خانواده.

گزل شافت:  در این نوع جامعه نظم قانونی ، تقسیم کار ، مالکیت و تضاد دراعضای گروه حکمفرماست.از نظر ارتباطی ، این دو جامعه دارای سه سطح گسترده ارتباط ، عمیق ارتباطی و نوع ارتباطی متفاوت است.

خصوصیات گمن شافت:

1-     ارتباطات محدود است( کوچکی جمع و بی خبری انسانها از هم معنی ندارد )

2-     ارتباطات عمیق است .

3-     اراده ارگانیک (ذاتی و طبیعی ) : بر پایه احساس و تجربه مشترک مثل سلیقه و سنت بنا می شود.

4-     هر حرکت در خدمت وحدت جمع است نه فرد.

5-     امتداد تاریخی ارتباط : انسانها سوابق هم را می شناسند.

خصوصیات گزل شافت :

1-     وسعت جامعه : روابط صوری و قراردادی و تنهایی است.

2-     ارتباطات سطحی است.

3-     اراده سنجیده : سود و زیان اقتصادی برای افراد مهم است.

4-     بی نامی : نام و سوابق نا آشنا هستند.

5-     ارتباط منطقی : ارتباط فاقد اثر هاله روانی است.نفع مادی ملاک قضاوت انسان ها است.

تونیس و مطبوعات :

مطبوعات از نظر تونیس به عنوان یک رکن تشکیل دهنده افکار عمومی مجموعا مثبت است. وی مطبوعات بزرگ را قابل مقایسه با ارتش و سازمان های اداری می داند.

به اعتقاد وی افکار عمومی مثل ارتش و بوروکراسی رابطه ای به وجود می آورد و آن نقش فراملی آن هاست.

مطبوعات با ساختن افکار عمومی جهان را برعهده دارد و در ایجاد گزل شافت نقش اصلی را به عهده دارد.

کتابهای عمده : اجتماع و جامعه (1887) ، رسم اجتماعی (1909) ، مطالعات و انتقادات جامعه شناسی (1925) ، مقدمه ای بر جامعه شناسی

تست مرتبط:

به اعتقاد تونیس :

1-    مطبوعات می توانند جامعه ای جهانی نظیر بازار جهانی به وجود آورند.

2-     ارتباطات درگزل شافت (جامعه ) عمیق و ذاتی است.

3-     میدان افکار عمومی محدوده مرزهای ملی است.

4-     مطبوعات خوانندگان را از اندیشمندان معاف می کنند.